Massage volgens dr. Simeon Pressel

Biografie
Dr. Simeon Pressel wordt op 15 juni 1905 in Hilpertsau in het Zwarte Woud in Duitsland geboren als tweede kind van een houthandelaar. Vanwege zijn eigen zwakke gezondheid wordt hij op zijn zeventiende naar een kuuroord gestuurd waar hij kennismaakt met massage. Sinds die tijd is hij geïnteresseerd in massage en de mogelijkheden van deze therapie. Hij gaat medicijnen studeren en werkt na zijn afstuderen enige tijd in het homeopathisch ziekenhuis in Stuttgart. Daarna begint hij in 1931 een eigen praktijk in Bayreuth, waar hij zijn patiënten ook met massage behandelt. Hij behandelt dan alleen de rug. In 1935 trouwt hij en krijgt twee kinderen. Zijn vrouw en kinderen komen in 1945 bij een bombardement om het leven. In de dertiger jaren leert hij de antroposofie kennen wanneer hij op zoek is naar nieuwe wegen in de geneeskunst. De antroposofie van Rudolf Steiner wordt dan in zijn verdere leven in alles zijn leidraad. Kort voor het eind van de oorlog raakt hij in Russische krijgsgevangenschap. Te midden van het kampleven lukt het hem een meditatief leven op te bouw. Zo ontstaat een 'gedragen zijn' door geestelijke krachten, waarmee hij ook anderen kan helpen. Hij behandelt zijn medegevangenen met massage en heileurythmie en praat met hen over antroposofie.
In 1950 keert hij terug naar Duitsland met een nieuwe impuls; hij wil met de jeugd gaan werken. Hij wordt in Stuttgart schoolarts aan de Vrije School, waar hij vijf jaar blijft. In deze tijd merkt hij hoe moeilijk het voor de kinderen is om met hun voeten een goed contact met de aarde te kunnen maken, om 'in hun benen' te komen. Door meer of minder bewust het oorlogsdrama mee te beleven was bij hen het vreugdevolle 'gesprek met de aarde' (zoals Dr. Pressel het noemt) verstoord geraakt. Zo groeit in hem de behoefte ook de benen te gaan masseren. Omdat hij in de loop van de jaren uit de behandeling van de rug waardevolle aanwijzingen voor verdere therapie gekregen heeft, komt hij op het idee om afwisselend rug en benen te gaan masseren. Deze vorm toont zich zeer vruchtbaar en er wordt door hem streng aan vastgehouden. Ook nu nog wordt slechts zelden van dit patroon afgeweken. Na de vijf jaar in Stuttgart als schoolarts leidt hij gedurende twee jaar een zwervend leven in Scandinavië waar hij al reizend in zijn auto vol antroposofische geneesmiddelen, scholen en heilpedagogische instituten als arts, leraar en raadgever terzijde staat. Hij houdt voordrachten en cursussen over geesteswetenschap. In 1957 begint hij in Stuttgart een eigen prakrijk. In 1958 trouwt hij met de Nederlandse Lies van Schouwen en krijgt met haar vier kinderen. In de nieuwe praktijk gaat hij nu ook volwassenen behandelen volgens het nieuwe systeem éénmaal rug en éénmaal benen. Dan wordt ook duidelijk dat er een samenhang in het lichaam bestaat tussen linkerkuit met het stofwisselingssysteem (lever-gal) en de rechterkuit met het ritmische systeem (hart-bloedsomloop). Hieruit ontwikkelt zich de mogelijkheid om op geheel nieuwe wijze te kijken naar de gezondheid van de patiënt. Wel moet nadrukkelijk gezegd worden dat een hogere vorm van het tastvermogen en een waakzaam waarnemen van het getaste in opeenvolgende behandelingen onontbeerlijk zijn om tot een gevolgtrekking op dit gebied te kunnen komen. Deze vaardigheid heeft dr. Pressel gedurende zijn 50-jarige prakrijk zeer ver ontwikkeld. Zij ging gepaard met een grote liefde voor de lijdende mens en vreugde en enthousiasme voor de in het ziek-zijn aanwezige mogelijkheden tot innerlijke groei. Het volledig opgeslokt zijn door zijn praktijk is de reden dat dr. Pressel pas aan het eind van zijn leven ertoe komt om zijn manier van masseren ook aan andere mensen door te geven. Pas in 1976 wordt voor het eerst in een kleine kring van mensen door hem een cursus gegeven. Ondanks zijn ziekte - hij heeft de laatste jaren van zijn leven kanker - gaat hij tot 7 dagen voor zijn dood door met het behandelen van patiënten en het geven van massage-onderricht. Hij sterft op 14 oktober 1980. Na zijn dood wordt de cursus massage voortgezet door Elisabeth Pressel, zijn vrouw. Zij heeft een opleiding in ritmische massage gevolgd voor zij dr. Pressel leerde kennen en vanaf 1958 zijn elementen uit deze massage 'verwandelt' opgenomen in de 'Pressel-massage'. Ook de orgaaninwrijvingen vormen nu een onderdeel van de behan-deling. Lies Pressel geeft in Stuttgart cursussen en komt op verzoek ook naar andere plaatsen om les te geven.

De massage
Bij de massage volgens dr. Simeon Pressel wordt uitgegaan van het antroposofisch mensbeeld, zoals dat door Rudolf Steiner beschreven wordt bij de driegelede mens. Hierbij wordt er een onderscheid gemaakt tussen het zenuw-zintuigstelsel (de bovenpool) en het stofwisselings-ledematensysteem (de onderpool, waarmee de mens direct met de aarde in verbinding staat). Tussen deze twee polen ademt en pulseert een derde gebied, het ritmische systeem, waar de mens in staat is een evenwicht te scheppen. Bij ziekte is dit evenwicht niet aanwezig. Zowel de onder- als de bovenpool kunnen te sterk of te zwak werken, waardoor er een disharmonie ontstaat. De massage van dr. Pressel wil het 'gesprek' tussen boven en onder opnieuw op gang brengen, waardoor een nieuw, beweeglijk evenwicht tussen boven en onder kan ontstaan. Hiertoe worden afwisselend het kuit-lendengebied en het nek-ruggebied gemasseerd.

Massage is al een zeer oude kunst. In vroeger tijden is zij gebruikt om het lichaam soepel en lenig te maken, een vorm te geven geschikt voor het leven op aarde. In de oudheid was het opgave en doel als mens volledig in het lichaam te incarneren. In onze tijd bergt dit het gevaar in zich van een te ver doorgevoerde verharding, een eenzijdige ontwikkeling in het materialisme. De mens is vergeten dat hij oorspronkelijk uit de geestelijke wereld stamt en daarheen ook steeds weer terugkeert. Een proces dat zich bv. in het ritme van waken en slapen vertoont. In onze tijd zal ook de massage weer als doel moeten hebben dat de mens zich weer bewust wordt van zijn kosmische oorsprong en hiermee een verbinding probeert te maken. In het vrije ademen tussen boven en beneden ontstaat er ruimte voor de kosmische krachten om zich beter met het menselijk lichaam te verbinden. Steeds wanneer twee stromen elkaar ontmoeten, vindt er in die ontmoeting een 'Steigerung' plaats, een boven zichzelf uitstijgen. Nieuwe vormen ontstaan, een echte genezing, een beter worden zet in.
In ieder mens sluimeren verborgen mogelijkheden tot verdere ontwikkeling. Ziek zijn betekent dat deze mogelijkheden ergens worden gebarricadeerd. Een blokkade, een stremming treedt op en zet zich in de vorm van veranderingen in het weefsel af. Het is van belang achter de oorzaak van de blokkade te komen, waar bevindt deze zich. De masseur probeert dit al tastend te ontdekken. Op deze weg neemt hij de patiënt mee. Al masserend maakt hij hem opmerkzaam op pijnlijke plekken in het weefsel, verdichtingen en ook temperatuurverschillen. Aan deze veranderingen wordt verder geen extra aandacht gegeven, ze worden in de stroom van de ritmisch uitgevoerde beweging meegenomen.
Vaak zijn er opvallende verschillen tussen links en rechts en boven en onder bij de mens waar te nemen. Dit leidt dikwijls tot een gevoel van onbehagen of zelfs tot ziekte. De disharmonie op te sporen en te harmoniseren, is een belangrijke opgave van de massage. Door zich van deze verschillen bewust te worden, kan de patiënt opnieuw met zijn problemen aan de slag. Dit is een proces dat met vreugde gegaan kan worden, ondanks of misschien wel dankzij de moeilijkheden, een nieuwe kans biedt zich aan! Er komt rust en ruimte van waaruit opnieuw gehandeld kan worden. Begrip voor een mens en zijn lot zijn een geschenk wat door deze massage tastbaar wordt.
De klachten, die met deze massage behandeld kunnen worden zijn vele. Ontstaan niet alle ziekten uit een disharmonie tussen boven - onder, binnen - buiten, lichaam en ziel? In ieder geval kan in veel gevallen waar geen genezing mogelijk is, een verlichting van de klachten optreden. In het gesprek tussen boven en beneden krijgt de patiënt steeds meer de mogelijkheid om zich met zijn ziekte uiteen te zetten, a.h.w. boven deze uit te groeien. Deze processen kunnen soms veel tijd kosten, omdat ook de oorzaken vaak in een ver verleden gezocht moeten worden. Ook bij acute ziektegevallen kan deze therapie tot verbluffende resultaten voeren. Verder kan ook de zich niet ziek-voelende mens zich laten behandelen, om van het 'normale' tot het 'gezonde' te komen.
Het is van groot belang dat in iedere behandeling de juiste maat bereikt wordt. De therapeut leert de sterkte van de handgreep en het tempo waarmee deze wordt uitgevoerd aan ieder mens aan te passen. Ook de lengte van de behandeling varieert van patiënt tot patiënt en van keer tot keer. Meestal neemt de massage 40 - 45 minuten tijd in beslag, wat met het doorpraten van wat er sinds de vorige keer gebeurd is, tot een totale behandelingstijd van ca. 1 uur voert. In het begin worden de behandelingen 1 - 2 keer per week gegeven; later kan zich dit verder uitspreiden. Het is mogelijk om langere tijd achter elkaar te werken, maar soms ook zijn een paar weken (dan met grotere frequentie) genoeg om een aanzet te geven. De eerste twee behandelingen wordt naast de massage ook gewerkt met het zgn. 'Schröpfen', het zetten van glaasjes. Dit is een oeroude techniek, die nog steeds zijn ruchten afwerpt. Dr. Pressel heeft deze methode opnieuw toegepast met een door de antroposofie verdiept bewustzijn van het proces. Nek- en lendengebied worden hierdoor a.h.w. opengemaakt om verdere doorstroming mogelijk te maken.
Zoals boven reeds beschreven is, zijn zowel de nek- als de beenmassage geen passief zich op de bank leggen en zich laten bewerken. Het is immers van groot belang dat de patiënt zich bewust wordt van zijn 'struikelblokken'. Dit is een zeer individueel proces, daar ieder mens zijn weg in zijn eigen tempo en op zijn eigen manier gaat. Nieuwe werelden ontdekt hij daarbij, die daarvoor verborgen waren. Een ontdekkingsreis naar de ware bestemming van elk mens, met bewustzijn gegaan, daarbij wil de massage van dr. Pressel een hulp zijn.

Bronnen
Dr. Simeon Pressel - Bewegung ist Heilung
Aantekeningen cursus Pressel-massage gegeven door Lies Pressel
Bernhard Lievegoed - Uber den doppelten Planetenprozess

Aartje Hulstein

terug naar Artikelen